Volkscommune

Dag van de Volkscommune met een zijdespinnerij. Nauwelijks uitgerust van gisteren ben ik op het punt beland dat ik het liefst het hele gezelschap uit de weg wil gaan en de hele dag op een bankje in de tuin zitten. Maar dan komt weer die innerlijke waarschuwing: "je weet nooit wat je mist" en dat doet me dan ook maar weer moed vatten.

Chinees Ontbijt

In deze toestand valt het chinees ontbijt extra rauw op mijn maag. Ik was totaal vergeten dat de reisleider gisteren de "bestelling" had opgenomen met als resultaat: 1.5 chinese en 1.5 "gewone" tafel. Ik begin dus dapper aan de dikke soep - op je nuchtere maag -. De rest valt mee: hartige "borrelhapjes", van welke substantie dan ook, zoetige nogal kleffe broodjes met een of ander pruimachtig spul erin; hartige beignets (waag ik me niet aan) enz. En drie koppen thee om alles weg te spoelen.

Sa Chiao-commune

Nauwelijks is de laatste hap naar binnen of het consigne klinkt "in de bus" Op naar de Sa Chiao-commune. Mijn duffe stemming is allang weer voorbij. Er blijkt ergens een waterleidingbuis gesprongen te zijn, de hele straat is overstroomd met viezig bruin water. (als we later terugkomen is het nog net zo, en dit ligt niet aan de zondag, want die kennen ze hier niet. Iedereen krijgt een dag per week vrij.
Al toeterend baant de bus zich een weg door het dichte verkeer, chaotisch bijna. Fietsers gaan nauwelijks opzij. Ze torsen grote balen en vaten op hun bagagedrager mee, of uitpuilende manden, en soms zie je zelfs alleen de ballast voortbewegen! Een heeft twee nog levende ganzen dwars op zijn bagagedrager gebonden.

Parelrivier

De Parelrivier: een en al vrachtboot waar tussendoor de bescheiden sampans zich een weg banen, wrikkende met hun lange stok. Op het fietspad op de brug moet men kennelijk afstappen, in eindeloze rij marcheert de fietscolonne de brug over.
Dan laten we de stad achter ons, het verkeer wordt rustiger. Aan weerszijden van de weg staan de tjemara's weer met hun fijne kantwerk van takken. Soms passeren twee vrachtwagens elkaar rakelings, je houdt je hart vast Maar het gaat altijd goed. Een fietser heeft zijn hele familie achterop, 3 generaties. Oma met de twee kleinkinderen op schoot achterop.

We zien velden vol rijst, buffels grazen langs de bermen, altijd begeleid door hun eigenaars. Er komt suikerriet; visvijvers veranderen de aanblik. Toeterend jakkert onze bus langs de stoffige weg. Nu wordt over een groot deel het wegdek gerepareerd of verbreed. Uitsluitend meisjes harken het wegmateriaal bij elkaar, de kiepkarretjes worden door mannen bediend Enkele oudere vrouwen dragen weer die mooie lampekappen, ik zie er in lichtblauw en roze. Opstopping: er ligt een tractor in de sloot (maar die zal er binnen het uur met mankracht weer zijn uitgetrokken)

Een vrachtrijder die bovenop z'n kar zit, verliest in de wind z'n rieten hoed. Hij laat zijn wagen stoppen maar het is al te laat, een tegenligger heeft er een pannekoek van gemaakt.
Sloten langs de wegberm zitten vol prachtige paarse waterhyacinten. Ik dacht dat het onuitroeibaar onkruid was, maar voor een chinees is niets onbruikbaar en ze eten de wortelknolletjes hiervan. Alles wordt op eetbaarheid uitgeprobeerd, een uitvloeisel van een eeuwen durend hongerbestaan.

Water en Bamboe

Over de sloten heen staan bamboestaketsels en daarop kweekt men komkommers. Dit neemt geen extra plaats in en ze staan lekker zonnig. We passeren een dorpje, de drukte neemt onmiddellijk weer toe, het is hier een bijenkorf vol bezige bijen. Ondertussen is het gaan regenen. Overal vandaan komen plastic regencapes of jassen tevoorschijn en men fietst onbekommerd verder. Weer een rivier, het zal een zijstroom van de Parelrivier zijn in dit deltagebied. Een groot houtvlot drijft langzaam met de stroom mee. Voor de bus uit loopt een hele hooiberg Bij nader inzien lopen er twee benen onder. Parallel met de weg is een vaart gekomen; een paar volgeladen jonken hebben het zeil gehesen, soms van gewone rietmatten gemaakt.

Maar nu komt het echte werk! De bus dendert door een dorpje, in het nauwe straatje kunnen nauwelijks twee auto's passeren. Kippen zoeken een goed heenkomen, kinderen wuiven. We scheren langs hooimijten; in hokken lopen zwarte speenvarkentjes rond. Dan wordt het weer groen van suikerrietvelden en nu naderen we ook de streek van de moerbeiteelt. Dit blijkt onze commune te zijn: Sa Chiao.

Sa Chiao

Het entree voor de ontvangstzaal is aandoenlijk, kindertjes klappen en bekijken ons nieuwsgierig. Binnen staat de thee al klaar. Een remedie in deze vochtige hitte. Als de commune leider het woord neemt moet er geklapt worden, een instructie van de reisleider. Dan volgt een lange uitleg in het chinees dat door de tolk vertaald wordt. Veel ontgaat me, maar wat ik opvang gaat over veel productiecijfers, en dat er vergeleken met vroeger zo'n vooruitgang geboekt is. Ik geloof het graag, als je de mentaliteit van deze mens en ziet.

De commune beslaat een enorme oppervlakte ten zuiden van Kanton, telt enkele dorpen, een op- en overslagplaats van goederen zoals zijde-industrie, suikerriet, viskwekerijen. 4000 inwoners genieten de voordelen van dit systeem.
De commune leider heeft een mager gezicht en stug rechtopstaand haar. Intussen vullen meisjes weer de theekopjes bij. Grote groene gordijnen voor de hoge ramen wapperen als drogende was heen en weer. De leider spreekt in zijn afgebroken, voor ons onbegrijpelijke staccato taaltje maar door... Eindelijk is hij klaar en we gaan tot actie over.

Handwerk fabriek

Eerst de handwerkfabriek bekijken. Interessant is dat. Rijen meisjes, elk achter een naaimachine in een grote, vrij kale ruimte, met als afleiding een schallende radio - moderne muziek - en zo nu en dan buitenlandse pottenkijkers. Op de voorgetekende patronen gaat de naald vliegensvlug heen en weer, alle blauwe lijntjes worden in kleuren nagetrokken en bloemen opgevuld door het patroondeeltje vliegensvlug heen en weer te bewegen. Zo ontstaat langzaamaan een heel kleurennet van bloemen en vogels. Het lijkt zo eenvoudig maar vereist nog een opleiding van drie maanden. De afgewerkte producten zijn hier niet te koop, daarvoor moeten we terug naar de vriendschapswinkel.

Zijderups

Volgt de zijderups industrie, dwz. een deel ervan. We betreden een grote donkere ruimte, waar de rupsen als vastgekleefd aan hun verdorde moerbeiblaadjes zitten te knabbelen. Deze zijn "van middelbare leeftijd" (8 dagen oud), in een andere loods liggen de "bejaarden" van 18 - 22 dagen. Later zien we nog grote rekken met lussen, waar de "oudjes" zich zitten in te spinnen, en ook het resultaat van al dat gespin, de cocon zien we door kinderen van de ramen afplukken. Maar hoe die zijde nu wordt los geweekt en opgewonden krijgen we niet te zien.

De haven

De laatste attractie is de haven, die we langs smalle paadjes bereiken. Hier zijn op grote boten een menigte vissers, in leren overalls gekleed, bezig de via de kwekerijen aangevoerde karpers te wegen en over te laden in schuiten die voor vervoer naar Hongkong en Kanton moeten zorgen. Er spartelen veel glibberige karpertjes over het dek, als kleine balletdanseresjes trachten ze de zilveren lijfjes te redden - wat soms tijdelijk lukt -. Het wegen gaat vliegensvlug, de cijfers worden doorgeroepen naar een man die aan een tafeltje zit te schrijven. In een andere bun happen breedbekkige karpers naar lucht, en er schijnt ook een afdeling te zijn voor het kleine grut. We zien althans veel kleine bekjes boven water uitsteken. Camera's klikken, filmtoestellen zoemen.

Warme Lunch

Terug in de ontvangstzaal wacht ons een warme lunch, die de vergelijking met het eerste diner in Kanton kan doorstaan! Enthousiasme alom, we blijven eten, iedereen zit te smullen. De vochtige doekjes doen in de benauwd vochtige temperatuur goede diensten.

Tot slot dan weer het discussie-uurtje, we mogen vragen stellen en als dit eenmaal op gang komt is er ook geen houden meer aan. Het engels wordt door de tolk vertaald, de commune leider geeft een chinees antwoord, die de tolk nauwkeurig noteert en weer voor ons in het engels omzet. Achter de leider zit een tweede persoon, die geen woord mist van wat er wordt gezegd. Zo wordt alles grondig gecontroleerd op "contrabande".
Onze reisleider moet tenslotte de discussie stopzetten om z'n eigen prevelementje te houden, en China's vertegenwoordiger hoopt dan weer, in welgekozen woorden, dat de Vereniging Nederland/China mag groeien en bloeien - om het maar eens populair uit te drukken.

Intussen krijgen we thee en bananen. Klappen na de eindspeech en dan wegwezen. Om 4 uur rijden we het hek in van Tang Fung, bekaf, maar zeer voldaan. Er was zoveel te beleven. Het heeft wat van een werk vakantie.
Helaas gaat de in het uitzicht gestelde opera voorstelling niet door. Grote teleurstelling, maar het bevordert natuurlijk wel de rust.