China

Vandaag gaan we naar China! Om 6 uur gaat de wekkertelefoon. Na een vluchtig ontbijt de bus in. Daar komt onze fotograaf met het resultaat van zijn werk in Aberdeen. Persoonlijke foto's zijn vereeuwigd op een leuk chinees bordje, ze zijn echter niet wasecht. Een veeg van de afwaskwast en we zijn niet meer. Ook de groepsfoto is erbij. Leuk voor later.

Station van de trein naar China, naar het grensstation Lowu. Eerst mogen de buitenlanders instappen, daarna komt de menigte inlanders aan de beurt. We zitten tussen een groep Amerikanen, waarvan er een beslist een kermisexploitante moet zijn, ze heeft drie vingerlange ringen aan haar dikke worstvingers, een ketting om van kerstboomballen en op haar hoofd een witgeblondeerde haartoet. Wat zullen de chinezen van die vreemdelingen vinden??

Het eerste deel van de reis gaat door de "New Territories", Hongkong's grondgebied nog. Groene akkers in een golvend landschap. Bamboe, grazende buffels weer. Op het land werken gebukte figuurtjes in blauwe met broeken en grote breedgerande hoeden. Op de tussen stationnetjes heerst bedrijvigheid. We zitten hier echt in het boerenland. Vrouwen dragen soms een soort lampekap op hun hoofd, met afhangende stofrand en zonder bol. Erg praktisch in dit zonnige land.

Kleurrijke bloemen, de ordinaire blauwe wingerd slingert zich uitbundig over hekken heen, zoals de frangipani en de "tai ajam" Onbekende boomsoorten. Natte rijstvelden, keurig door dijkjes in vakken verdeeld.

Lowu

Grensstation, Lowu. Uitstappen allemaal. De afstand over de bekende houten brug moeten we lopend afleggen. Aan de andere kant van die brug ligt China. Weer het lokettenwerk: wachten - paspoort - wachten - gezondheidsverklaring - wachten - ander formulier - wachten. In een groot licht vertrek met witbeklede stoelen mogen we even zitten, maar moeten al gauw weer eindeloze gangen door en zien daar de wachtkamers voor de Chinese bevolking.

We worden door deuren gedreven: gelegenheid om geld te wisselen. Doorlopen, weer een grote zaal. Een chinees meisje met vlechtjes gaat rond met thee. Het zitten duurt eindeloos en 't wordt steeds warmer. Gelukkig hangen aan het plafond grote propellers te zoemen.

Eindelijk de lunch, er zijn twee grote ronde tafels voor onze groep gedekt. Natte doekjes ter verfrissing doen goede diensten. De soepterrine staat in het midden, er zit een kleurloos vocht in met drijvende groene bladeren, het smaakt goed. Het menu heeft iets van een uitgebreide warme hors d'oeuvre. Naast de borden het kommetje rijst.

Later komt er nog een soort croquetje, maar als we nog lekker aan het smikkelen zijn waarschuwt de reisleider dat de trein gaat vertrekken. Weer wordt de bagage ter hand genomen en we storten ons voor de zoveelste keer in het onbekende. Het perron is ruim, hoge bomen met afhangende trossen groen werpen er hun licht en schaduw overheen, een welkome verademing na die hete zalen.

De trein

Comfortabeler reis heb ik van mijn leven niet gehad. Ruim, zindelijk, verstelbare stoelen (haast fauteuils). De trein glijdt geruisloos over de rails. Het chinese land door. Rijstvelden, hoge bomen die de spoorbaan flankeren, wilgen en tjemare's. Hier en daar groepjes stenen huizen. Rode paadjes en landweggetjes waar boeren met hun buffels lopen. Soms een paar mensen op een fiets. Op de achtergrond zachtglooiende grijze bergen. Dan weer, ter afwisseling, een heuvelland met dennebomen, een bos van slanke dunne stammetjes. Alles is vredig, netjes en liefelijk.

Bij de kleine stationnetjes stopt de trein niet. Een keer moeten we wachten. Iedereen geniet van deze rit. Intussen komt een meisje langs met kopjes met een dekseltje, vol theebladen. Later komt hier kokend water overheen. Het drinken van dit vocht vereist handigheid, die we nog niet hebben. De verse theebladen zetten uit en komen bovendrijven.
Het is net een vijvertje met kroos. Voor een tweede keer komt ze met de ketel, derde keer mag ook nog, maar de thee wordt wel steeds slapper. De huiselijkheid in de coupé wordt nog geaccentueerd als er een vrouw met een zwabber langskomt, die de vloer gaat dweilen.

Het toilet is een latrine, maar wel zindelijk. Een treinemployé wijst me het chinese teken voor toilet. Geen verschil tussen dames- en herenafdeling. Hij vraagt waar ik vandaan kom. Nederland? "Oh, beautiful country!" (zou hij er ooit geweest zijn?)

Kanton

We kijken onze ogen uit, wat een breed en keurig station. En de hal al niet minder. Overal planten, groene binnenplaatsjes, brede betegelde trappen. Aan Amsterdammers zou zo iets moois niet besteed zijn, maar de chinezen hebben gelukkig geen vernielende mentaliteit.

Als we naar buiten komen blijkt dat de vertrekkende reizigers op de aangekomenen moesten wachten. Twee rijen rustige mensen vormen een soort erewacht. Het plein is al even ruim en even schoon. Bussen staan te wachten. We stappen in en worden 10 minuten later bij het TungFang Hotel afgezet. De banken in de hall zijn natuurlijk met wit katoen overtrokken, het doet een beetje rouwachtig aan. Dan deelt onze reisleider de kamernummers uit, de lift zoeft verschillende malen op en neer om alle gasten te verwerken.

Wéér door lange gangen, een hoek om, nog een lange gang en we zijn in ons chinees appartement. De kamer doet in niets onder voor die van een goed europees hotel; de fan is aanwezig, er zijn douche en toilet, grote kasten, schrijfbureau, en als aardige bijzonderheid een theekastje met twee kopjes en een bus je zonder thee. En: de slofjes staan al klaar onder het bed. We hebben tijd tot half 7, dan gaat de groep "uit eten" Erg lekker en zéér uitgebreid: beloofd onze reisleider.

Buiten wordt het al schemerig er zijn massa's fietsers en wandelaars op pad die kennelijk van hun werk komen. De buitenwijken zijn ruim aangelegd, brede straten en pleinen, en omdat het aantal auto's naar verhouding gering is ( taxi's bussen en vrachtwagen', geen particuliere auto' s) veroorloven de vele fietsers zich allerlei voor hollandse begrippen onvoorstelbare stunts, door bijvoorbeeld plotseling dwars voor een bus langs over te steken. Het onophoudelijk getoeter is dan ook begrijpelijk. Het begrip "verkeersregels" staat hier nog in de kinderschoenen.

Na een korte rit doemt het "Bei-yuan restaurant" voor ons op, in de Deng-feng straat. Het ziet er groot, wit en solide uit. In een zijzaaltje is voor ons gedekt en de drie volgende uren wordt er gegoocheld met gerechten, schotels, drankjes, bier of Fanta. Achter elk bord staan twee heel kleine glaasjes die de hele avond worden bijgevuld. In het ene poppenglaasje komt een soort zachte appelwijn, onschuldig, het andere blijkt iets pittigers. Dit hoort bij de eerste dronk in één keer geleegd te worden wat niet iedereen lukt.

Het diner wordt geopend met een prachtig opgemaakte "vlinder" van de een of andere heerlijke substantie. Wat we steeds op onze borden krijgen begrijpt toch niemand trouwens ondanks de dappere pogingen om het fijne er van uit te leggen.
Die tolk houdt in de geest van de Vriendschapsvereniging Nederland - China een aardige openingsspeech. De reisleider beantwoord deze we klinken met vuur en we vinden alles even mooi.
De stemming stijgt naarmate de glaasjes vaker worden bijgevuld, iedereen leert elkaar ook beter kennen, vooramen worden genoemd en het wordt geen moment vervelend.

Ineens komt er een heel speenvarken op tafel, met een glimmend bruin huidje. Om dat huidje gaat het, stukjes ervan worden in de suiker gedoopt en dan in een of ander sausje. Het smaakt krokant. Gelukkig wordt de eerste ronde door de serveerster verzorgd, het zou voor ons maar een moeilijk gedoe geworden zijn.
De soep verschijnt als,we langzamerhand het toetje verwachten en dan komt er na enkele liflafjes wéér soep. En nog eens geheimzinnige schotels met raadsels. Méér wijn, wéér rijstwijn en ook mijn Fanta wordt steeds bijgevuld. En als we geen pap meer kunnen zeggen verschijnen er vermicelliachtige sliertjes. En daarna nog iets, en eindelijk komt dan het toetje, op zichzelf weer twee verschillende zoetigheidjes.

En zo smikkelen we drie uur lang met onze eetstokjes heel wat cantonese culinaire specialiteiten naar binnen. Wat er tenslotte van het fruit niet opgegeten wordt, krijgen we van de tolk "mee voor in bed".
Nu wordt ook het menu uitgereikt, het ziet eruit als een futuristisch schilderijtje. Voor het geval U het niet helemaal begrijpt volgt hier de vrije vertaling:

Menu

• "vlinder"
• kip in 't groen
• soep in meloen
• paddestoel met visballetjes
• Peking"varken"
• geel look en varkensvlees
• paddestoel en schildpadeieren
• eierspijs met vis
• gefrituurde vis
• deegwaren
• 4 soorten baksels ...

Nagenieten

In het hotel genieten we nog even na in de parkachtige tuin; voor ons een roerloos wateroppervlak, vreemd gevormde stenen worden er volmaakt in weerspiegeld. We zitten onder een wijdvertakte boom met grillige luchtwortels. Morgen gaan we om half 6 opstaan om het "schaduw vechten" te gaan zien in het Park. Volgens onze reisleider een belevenis die we niet mogen missen. Heel werkend China doet dan individueel z'n ochtendgymnastiek.